bilgi

Varlık; çok boyutlu, çok yönlüdür. Bilgi de varlığa ilişkindir. Bu nedenle bilgi, ait olduğu alan, elde edilişi, özne nesne ilişkisi ve bilgi aktı açısından çeşitli türlere ayrılır.

Gündelik bilgi

Sadece duyu organları aracılığıyla dış dünyanın açıklanma biçimidir. Bu bilginin oluşumunda denemelerin, tecrübelerin ve gözlemlerin etkisi büyüktur. Belirli bir yönteme dayanılarak kazanılmış bir bilgi değildir, genel geçerliliği de yoktur. Örnek: birkaç yeşil elmanın ekşi olduğunu görünce; "elmalar ekşidir" genellemesine ulaşılabilir.

Teknik bilgi

İnsanın temel ihtiyaçlarını karşılamak ve günlük yaşamını kolaylaştırmak amacıyla araç gereç yapımı ile ilgili bilgidir. Teknik bilginin bilgi aktı yarardır. Teknik bilginin iki türü vardır:

1. Gündelik bilgiye dayalı teknik bilgi: İnsanın gündelip yaşantısındaki tecrübelere dayanarak araç gereç yapmasıdır.
2. Bilimsel bilgiye dayalı teknik bilgi: Bilimsel verilerden yararlanarak araç gereç yapılması ve insan hayatının kolaylaştırılması ile ilgili bilgidir.Mühendislik ve tıp bu alana girerler.

"İnsanın temel ihtiyaçlarını karşılamak ve günlük yaşamını kolaylaştırmak amacıyla araç gereç yapımı ile ilgili bilgidir. Teknik bilginin bilgi edimi yararlılıktır. Teknik bilginin iki türü vardır."

Sanat bilgisi: Bu kavrama gücü, bilimden ve felsefeden farklıdır, ala dayanmaz. Duyguya, coşkuya ve sezgiye dayanır. Sanat bilgisi; sanatçı ile onun yöneldiği nesne arsındaki ilgiden doğan bir bilgidir. Sanatı diğer bilgi türlerinden ayıran en önemli özelliği sanatçının kullandığı ifade aracının farklı olmasıdır. Diğer bilgi türleri, ifade için kelime ve terimler kullanır. Buna karşı sanatçı; sesi, rengi ve maddenin çeşitli şekillerini de kullanır. Yöneldiği nesneyi özne olarak ifade eder.

Dini bilgi

Tanrı'nın insanlara peygamberler aracılığıyla, vahiy yoluyla doğru olan yaşam tarzını bildirmesi şeklindeki bilgidir. Kutsal olanla bunun karşısındaki insanın konumunu ifade eder. Dinsel bilgiye kesin iman ile inanılır, eleştirisi yapılamaz. Bu tür bilgiyi inanç olarak değerlendirmek doğru olur.

Coğrafi bilgi

Bir coğrafi varlık hakkındaki bilgidir. Mekansal Bilgi türüdür. Bu bağlamda Yermekansal Bilgi olarak da adlandırılır. Coğrafi Bilgi, birbirleriyle bağlantılı üç ayrı bilgiden oluşur:

1. Coğrafi konum bilgisi: Konumsal bilgi türüdür. Bu bağlamda Yerkonumsal Bilgi olarak da adlandırılır. Coğrafi varlığın yeryuvarına ilişkin belli birdatum (referans sistemi) ve projeksiyon (izdüşüm) sistemindeki konum (koordinat) bilgisidir.
2. Öznitelik bilgisi: Coğrafi varlığa ilişkin öznitelik ile öznitelik değeri bilgisidir.
3. Topolojik bilgi: Matematik biliminin bir alt dalı olan topoloji bilimi esasları çerçevesinde; bir coğrafi varlığın, diğer coğrafi varlıklara göre komşuluk ilişkileri (sağında, solunda, başında, sonunda, vb.) hakkındaki bilgidir.

Bilimsel bilgi

Bilimsel yöntem ve akıl yürütme yoluyla varlıklar hakkında elde edilen bilgidir. Bilimsel bilgi nedensellik ilkesini kullanarak olgular üzerinde hipotezlerüretir ve bunları deneyle sınar. Deneysel testleri geçen hipotezler bilimsel bilgi dağarcığına katılır.

Bilimler üç gruba ayrılır:

1. Formel bilimler: mantık, matematik
2. Doğa bilimleri: fizik, kimya, biyoloji, coğrafya, jeoloji, astronomi, jeodezi, jeomorfoloji, jeomatik
3. İnsan bilimleri: psikoloji, sosyoloji, antropoloji, iktisat

Bilimsel bilgi özellikleri:

• Nesneldir. Bireyden bireye değişmeyip herkes için aynıdır.
• Evrenseldir. Bilim herhangi bir milletin, ırkın malı değil bütün bir insanlığın malıdır.
• Akla ve mantığa dayalıdır. Bilimsel olan, akılsaldır.
• Eleştiriye açıktır. Aksine kanıt gösterildiği zaman bilimsel bilgi geçerliliğini yitirebilir.

Felsefi bilgi

Şüphe edilerek başlayan düşünme yolculuğundaki şüphe edilemeyen en son düşüncedir.

Felsefi anlamda bilgi, Platon'un Theatetus diyalogundan beri gerekçelendirilmiş doğru inanç olarak tanımlanır. Bilgi, doğru ya da yanlış olma olasılığı olan sanıdan farklıdır. Bilgi, doğruluğu yönünde yeterli gerekçelere sahip olunan inanç veya iddiadır.

Felsefi bilgi özellikleri:

• Her sorunu aklın süzgecinden geçirir.
• Açıklamalarında bitmişlik ya da kesinlik yoktur.
• Sistemli, düzenli ve birleştirilmiş bir bilgidir

• [tr-bilgi.blogspot.com resmi sitesi]